Archief van jaar: 2011

Trouw – 2011 origineel bericht
Door de berichten over seksueel misbruik verliest de kerk haar heilig aureool. Wierook is niet meer alleen maar vroom.

Van huis uit katholiek, en tegenwoordig post-katholiek, geen kerkganger, heb ik nog dat respect voor de cultuurschat: rituelen en symbolen, mij geschonken door ’onze moeder, de heilige kerk’. Helaas schonk zij, met klare wijn, ook droesem.

Toen ik dezer dagen het zoveelste geruchtmakende seksschandaal las over een pastoor, lid van de orde der Salesianen – van de kindervriend Don Bosco – die jarenlang leerlingen heeft misbruikt, herinnerde ik mij eigen pijnlijke ervaringen; meer nog die van mijn broertje.

Een hopman van de katholieke verkenners betastte ooit mijn ontluikend geslacht tijdens een gesprek over mijn geschiktheid om ’geïnstalleerd’ te worden. Ik was net twaalf. Kennelijk was het nodig zijn hand in mijn korte broek te wringen (een lange broek had ik toen nog niet). Ik kon ontsnappen. Mompelend dat ik op tijd moest zijn om een begrafenismis te dienen, destijds een gerespecteerde jongenstaak, wist ik mij los te maken. Ik ging uit de verkennerij en heb nooit verteld waarom.

Dat met mijn broertje was erger. Hij werd op de kostschool door pater overste regelmatig mee naar bed genomen. Toen hij me dat als puber vertelde werd ik woest, op hem nota bene; ik was toen nog geen afvallige. Zoiets verschrikkelijks mocht je niet verzinnen. Veel te laat heb ik beseft dat hij gewoon de feiten vertelde.

Voeg ik met deze herinneringen nog iets toe aan wat we toch allang weten, nu misbruik in de kerk wekelijks nieuws is? Wat maakt het nog uit nu, bijvoorbeeld, de nieuwe Belgische kardinaal Léonard (Trouw, 23 december), die de opvolger is van de ik-wist-het-wel-maar-ik-deed-niks-kardinaal Danneels, zegt dat het seksueel misbruik niet aan de kerk ligt, maar aan individuen?

Zoveel mensen als ik, niet ernstig getraumatiseerd maar toch effe misbruikt, kunnen hun herinneringen dan maar beter opzouten, nu de kerk ’niets te verwijten’ valt omdat zij kennelijk niet uit individuen bestaat.

Alleen nog dit, met lezers te delen: bij al die ellendeberichten verschijnen altijd weer de beelden, waar ook een post-katholiek nog gevoelig voor is. Afbeeldingen van die vertrouwde, gebrandschilderde heiligen: de goede Sint Antonius voor verloren zaken, de trouwe echtgenoot Sint Joseph beschermer van de Heilige Maagd, de edelmoedige Sint Martinus, patroon van de bedelaars.

Kortom: dat hele virtuele universum zweeft, zij het verbleekt, nog ergens boven mij. Een stille kloostergang, een mooie, oude kerk, een torentje: beelden, voortaan geassocieerd met misbruik, met ontwijding in plaats van contemplatie en toewijding. Geur van wierook en waskaarsen niet langer alleen maar vroom.

Valt er dan al een balans op te maken? Hoogstens voor mezelf, want het zuiveringsproces is nog lang niet uitgewerkt. En laat dat nou niet ontaarden in inquisitie door diezelfde kerk in eigen gelederen, want haar vermogen daartoe is historisch.

Laat de kerk maar door deze zoveelste fase van ontwijding gaan in een democratische omgeving met vrije media. Hopelijk wordt dan nog eens duidelijk dat de meeste priesters fatsoenlijk zijn geweest; en wordt het celibaat teruggedrongen tot zijn laatste verdedigbare verschijningsvorm: een religieuze conventie waar oudere priesters in vrijheid toe besluiten. Wie zou hen dat misgunnen? En dat het tegenwerken van voorbehoedmiddelen tenslotte internationaal in een verlichte, onkerkelijke ban wordt gedaan.

Trouw – 2011 – het originele artikel
De rooms-katholieke kerk is de laatste jaren in opspraak gekomen door schandalen over misbruik van vooral minderjarigen door geestelijken in onder meer Ierland, België, Duitsland en Nederland. Eerder kwamen soortgelijke schandalen in de Verenigde Staten naar buiten.

Hieronder volgt een beknopt overzicht.

Verenigde Staten
Sinds het begin van deze eeuw kwamen vele schandalen naar buiten. Het begon in het noordoostelijke aartsbisdom Boston. Priesters en andere geestelijken bleken zich daar aan onder anderen misdienaars te hebben vergrepen. De aartsbisschop van Boston, kardinaal Bernard Law, nam onder druk van het Vaticaan ontslag, omdat hij wangedrag van geestelijken had toegedekt. Een aantal bisdommen moest zoveel schadevergoedingen betalen dat ze het faillissement hebben aangevraagd. Andere bisdommen, zoals Los Angeles, hebben fors moeten bezuinigen.

België
Sinds de toenmalige bisschop van Brugge, Roger Vangheluwe, dit jaar bekende dat hij zijn neef jaren had misbruikt, zijn er meer dan vijfhonderd klachten over seksueel misbruik door geestelijken binnengekomen. Een commissie presenteerde op 10 september een rapport over tientallen jaren van misbruik binnen de kerk. Er waren 475 klachten binnengekomen. Na de presentatie ontving de commissie nog zeker 52 klachten.

Duitsland
Begin dit jaar maakte de rector van het gerenommeerde Canisiusgymnasium in Berlijn bekend dat twee paters die als leraar aan de onderwijsinstelling waren verbonden, zich aan talrijke leerlingen hadden vergrepen. Daarna kwamen schandalen over misbruik op andere onderwijsinstellingen en in parochies los.

Ierland
Een commissie die in opdracht van het ministerie van Justitie onderzoek deed, concludeerde eind vorig jaar dat de leiding van het aartsbisdom Dublin seksueel misbruik en ander wangedrag jegens minderjarigen door geestelijken jarenlang had toegedekt om de reputatie van de kerk niet te beschadigen en schadevergoedingen te voorkomen. De paus heeft vier zogeheten apostolische visitatoren benoemd die in vier bisdommen zullen nagaan, hoe daar op het seksueel misbruik is gereageerd.

Nederland
De commissie-Deetman die seksueel misbruik in de Nederlandse kerk onderzoekt, kreeg tot midden oktober ongeveer duizend meldingen binnen. Met de meldingen van mensen die eerder bij de kerkelijke organisatie Hulp&Recht en de media aanklopten, gaat het aantal tot ongeveer tweeduizend. Hulp&Recht meldde deze maand dat bij haar tweehonderd mensen een klacht hebben ingediend.