De commissies Deetman en Samson….Hoe zat dat ook alweer?
Inmiddels is het alweer 4 jaar geleden dat de Commissie Deetman is gestart met haar onderzoek naar seksueel misbruik binnen de rk kerk. Tal van subcommissies (Bandell, Lindenbergh, klachtencommissie, compensatiecommissie, contactgroep, voorzittersoverleg enz.) werden in het leven geroepen en het ene rapport volgde het ander op. Tussenrapportages, eindrapportage, monitorrapportage, vervolgonderzoek etc.
Wat is de stand van zaken per 10 oktober 2014?
Commissie Deetman
De vaste commissie Veiligheid en Justitie zou de minister behoren te toetsen op de voortgang van de afhandeling van het kerkelijk misbruikdossier. Voor de laatste stand van zaken is bijgesloten document te raadplegen: Tweede Kamer behandeling kerkelijk misbruik (verslag schriftelijk overleg 17 juni 2014)
De Bisschoppenconferentie (BC), Konferentie Nederlands Religieuzen (KNR) en Koepel Landelijk Overleg Kerkelijk Kindermisbruik (KLOKK) hebben naar aanleiding van de eindrapportage met betrekking tot de nul meting een agenda opgesteld waarin de adviezen van deze eindrapportage zouden moeten worden uitgevoerd: Eindrapportage Nul-meting (zie agendapunt 6.3).
De voorzieningen rechter heeft in kort geding, aangespannen door het Vrouwen Platform Kerkelijk Kindermisbruik (VPKK), uitgesproken dat de sluitingsdatum van 1 juli 2014 moet worden opgeheven en moet worden verlengd tot 1 mei 2015.
Goed nieuws dus maar … wat is er nog meer?
De commissie Deetman was voornemens om in september jl. met een 2e (afsluitende) monitorreportage te komen. Bij navraag in de 2e Kamer bleek dat op 10 september 2014 de commissie van Veiligheid & Justitie het “Verkennend onderzoek naar de handelwijze van de politie bij seksueel misbruik van minderjarigen in de Rooms-Katholieke Kerk” heeft aangehouden en daarmee dus nog niet officieel heeft besloten wat ze ermee wil. Dit mede in verband met het nog te verwachten monitorrapport van de commissie-Deetman. Als deze naar de Kamer wordt gestuurd zal op basis van dit verkennend onderzoek én het monitorrapport een debat (algemeen overleg) aangevraagd kunnen worden.
De griffie wist, m.b.t. de verwachte toezending van het monitorrapport, alleen te melden dat de heer Deetman in de maand oktober 2014 met betrokken organisaties gaat overleggen over het rapport, maar dat het, door de uitspraak van de rechtbank in Utrecht over het openhouden van het meldpunt, nog onzeker is of dit tijdspad gehaald zal worden. De griffie wordt wel op de hoogte gehouden over de mogelijke ontwikkelingen op dit vlak.
Wellicht zal het wederom vlak voor het kerstreces van de Kamer gepresenteerd worden en daardoor aan aandacht en kracht inboeten.
Voorzittersoverleg
Volgens de 0-meting vindt er maandelijks een voorzittersoverleg ( BC+KNR+ KLOKK) plaats. Agenda’s en verslagen worden om onbegrijpelijk redenen niet gepubliceerd. Daardoor blijft het onduidelijk wat er in zo’n overleg besproken wordt en, nog belangrijker, besloten is. Indien de kerk wordt aangesproken op haar verantwoordelijkheid refereert men willekeurig aan een voorzittersoverleg waarvan de inhoud in schimmigheid gehuld blijft. Het instellen van de sluitingsdatum is daar een sprekend voorbeeld van (Reactie RK op kort geding)
Ook wordt er gesproken over een zogenaamde slot- of veegactie om, in zaken waarbij de klachtencommissie het misbruik aannemelijk achtte maar er feitelijk geen steunbewijzen aanwezig waren, deze zaken alsnog gegrond te verklaren. Dit zou dan ook een uniform bedrag moeten zijn (€5000). Deze actie zou vervolgens aan het eind van het hele proces zijn beslag moeten krijgen. Nu de einddatum weer verschoven is, is dit op zijn minst teleurstellend te noemen. Juist deze lotgenoten hebben al een (jaren)lange procedure achter de rug, waarbij hun klacht is afgewezen, waarbij in veel gevallen bezwaar of beroep is aangetekend maar zonder resultaat. Zij moeten hierdoor wederom achteraan aansluiten. Deze terging trekt een uitzonderlijke wissel op deze groep slachtoffers.
Contactgroep
De contactgroep is in het leven geroepen om probleem situaties te inventariseren en zorg te dragen voor een oplossing. Gebleken is dat er in de praktijk of wel geen mandaat was dan wel een gebrek aan bereidheid om zaken op te lossen. Het blijft onduidelijk of de contactgroep überhaupt nog in functie is, waarmee niet gezegd is dat er geen probleemsituaties meer bestaan.
Adviesraad
Begin 2014 is eveneens n.a.v. de Eindrapportage 0-meting de Adviesraad van start gegaan. Onder voorzitterschap van een onafhankelijke voorzitter, vertegenwoordigers van slachtoffergroepen en professionals zou worden getracht de kwaliteit van de hulpverlening te borgen. In oktober 2014 is er nog geen enkele voortgang geboekt of zijn er resultaten gepubliceerd. Grote zorgen zijn er voor wat betreft de zorg en nazorg tijdens een klachtenprocedure maar ook na de beëindiging van de gehele procedure. Naast het inventariseren van de zorgvraag en het zorgaanbod zou het realiseren van een sociale kaart essentieel behoren te zijn.
Het monitoren van álle lotgenoten is eigenlijk van zeer groot belang. Het is voor slachtoffers, waarvan het misbruik aannemelijk is geacht maar die wederom met een ongegrondverklaring worden heengezonden, traumatisch. Tal van lotgenoten vallen na afronding van de compensatieprocedure terug in ellende terwijl het tegenovergestelde de bedoeling zou moeten zijn. Waar blijft hulpverlening voor hen?. Wie neemt verantwoordelijkheid?
Stichting Beheer en Toezicht (B&T)
B&T is verantwoordelijk voor optimaal functioneren van de verschillende organisatieonderdelen. De voorzitster Mevr.Karla Peijs is om onduidelijke redenen geruisloos teruggetreden. Het bestuur heeft haar eigen plan getrokken. Er werd een Klachtenregeling Bejegening en Mediation via het Meldpunt door B&T uitgevaardigd zonder adviezen van slachtoffergroepen ter harte te nemen.
Commissie Hulp Erkenning en Genoegdoening
“De regeling heeft betrekking op alle melders (vrouwen én mannen) over – fysiek en
Psychisch – geweld die zich bij het Meldpunt Seksueel Misbruik Rooms-Katholieke
Kerk en/of de heer Deetman hebben gemeld”.
Helaas beschikt deze commissie niet over een website waar informatie wordt verstrekt over de procedure en de voortgang van te behandelen zaken. Sommigen lotgenoten zijn uitgenodigd voor een gesprek en anderen weer niet zo blijkt uit reacties. De ervaringen zijn dus wisselend en het is daarom jammer dat enige vorm van transparantie ontbreekt. De toepassing van een toegekende hardheidsclausule voor schrijnende gevallen blijft eveneens in schimmigheid gehuld.
Commissie Samson
Het is stil rond de commissie Samson en de slachtoffers van seksueel misbruik binnen Instellingen en Pleeggezinnen. De overheid heeft nauwlettend gevolgd hoe de RK met dit dossier is omgesprongen en heeft hier gekozen voor een vergelijkbare procedure. Aanbevelingen van slachtoffers werden aangehoord maar niet geïmplementeerd. Er werd voor hen een Hulplijn seksueel misbruik en een Financiële Regeling in het leven geroepen
Financiële tegemoetkoming seksueel misbruik in jeugdzorg of pleeggezin
In een aantal gevallen kunnen slachtoffers van seksueel misbruik in jeugdzorginstellingen of pleeggezinnen een financiële tegemoetkoming krijgen. Voorwaarde is dat het misbruik plaatsvond van 1 januari 1945 tot en met 31 december 2012. Er zijn 2 regelingen.
Wat de overheid niet van de RK kerk regeling heeft overgenomen is de aanvullende regeling Psychisch en Fysiek Geweld. Melders die een klacht wensten in te dienen met betrekking tot fysiek- maar ook psychisch geweld werden niet in behandeling genomen. Dit is bevestigd door een aantal vrijwilligers van Slachtofferhulp Nederland die als taak hadden om melders te ondersteunen bij het indienen van een aanvraag Tijdelijke Regeling of Statuut. Genoemde vrijwilligers schatten dat 60% van alle meldingen binnen instellingen en pleeggezinnen fysiek geweld betrof. Aan feitelijke hulpverlening bleef het ontbreken. De hulplijn wordt beheerd door Slachtofferhulp Nederland die enkel doorverwijzen.
Er zijn 2 organisaties van lotgenoten die in dit domein min of meer actief zijn:
– Nederland Heelt
– Stichting SKIP.
Er is naar buiten weinig informatie verschenen over hun activiteiten en het zou goed zijn geweest als zij zich sterk hadden gemaakt voor uitbreiding van de regeling met Fysiek en Psychisch geweld. Het zou slachtoffers ook goed hebben gedaan indien SKIP en NH zich kritischer hadden getoond over de gemankeerde compensatievormen en de opgelegde einddatum van 31 december 2015.
Politiek:
Er zijn de afgelopen jaren tal van overlegmomenten geweest met de Vaste Commissies V&J en VWS er zijn VAO’s geweest, plenair debat met de minister, gesprekken met werkgroepen van de ministeries en dergelijke. Helaas zijn er maar een beperkt aantal Kamerleden, die zich daadwerkelijk betrokken hebben getoond.
Al die gesprekken en bijeenkomsten hebben uiteindelijk geleid tot subsidiëring van KLOKK binnen het Deetman domein en SKIP binnen het Samson domein voor een gezamenlijk bedrag van meer dan 2.5 miljoen euro (waarmee de overheid het probleem van zich af lijkt te willen schuiven).
Het is onduidelijk wat slachtoffers effectief aan deze subsidieverstrekking hebben.
Raymond Lelkens
e-mail: raymond.lelkens@gmail.com