Aantal meldingen naar 450
Rotterdam, 11 maart.
Het aantal meldingen over seksueel misbruik door rooms-katholieke geestelijken groeit steeds sneller. Bij het katholieke klachtenbureau Hulp en Recht hebben zich inmiddels 450 mensen gemeld als slachtoffer.
De toestroom is zo groot dat het bureau extra personeel inzet. Dat heeft de bestuursvoorzitter Jan Waaijer van Hulp en Recht vandaag gezegd.
De meldingen kwamen twee weken geleden op gang, na het bericht in NRC Handelsblad en de Wereldomroep over seksueel misbruik in de jaren zestig en zeventig in een katholiek jongensinternaat in het Gelderse ’s-Heerenberg.
Het aantal meldingen groeit steeds sneller, blijkt uit de cijfers van Hulp en Recht. In de eerste week na de publicatie over het misbruik in ‘s-Heerenberg ontving het bureau 200 meldingen. De afgelopen vier dagen kwamen daar nog eens 250 meldingen bij. Gisteren werd duidelijk dat veel nieuwe meldingen over pensionaat Eikenburg in Eindhoven gaan.
Jos Punt, de bisschop van het bisdom Haarlem-Amsterdam, heeft vandaag een zogeheten ‘herderlijke’ brief aan de gelovigen in zijn bisdom geschreven over het seksueel misbruik. De brief wordt komende zondag in alle kerken van het bisdom voorgelezen. De bisschop voelt zich „geschokt en beschaamd.” Hij schrijft: „Wij moeten onderkennen dat er structureel ernstige fouten hebben gezeten in het toenmalige opvoedingssysteem.”
Hij vindt dat de aandacht nu eerst naar de slachtoffers moet uitgaan. „In het bijzonder naar degenen van wie het leed nooit door de kerk is gezien en erkend en waarbij de daders al zijn overleden.”
Onafhankelijke commissie,
Het is ook voor mij een opluchting dat langzaam helder wordt wat er in werkelijkheid met je kon gebeuren in de katholieke internaten. Ik kreeg andere wreedheden te verduren dan het sexueel misbruik dat nu naar buiten komt. En dat nog veel moeilijker te verwerken is dan het lot dat ik trok. Toch wil ik daarvan ook getuigen. De vraag die me bezighoudt is nu: waar?
In de NRC van gisteren 11 maart geeft de theoloog Hans Küng drie argumenten voor het instellen van een onafhankelijke commissie: omdat de kerkelijke leiding er ten onrechte van uit gaat dat: -het celibaat geen oorzaak kan zijn van het sexueel misbruik, – dat het niet terug te voeren is op een systeemfout in de kerk, – en dat de bisschoppen hun verantwoording tot nu toe hebben genomen.
Bij Pauw en Witteman zagen we Bert Smeets. Hij vertrouwde de onafhankelijkheid niet van de te vormen commissie Deetman, die immers ingesteld wordt op initiatief van dezelfde kerkleiding die zo lang de rechtsgang heeft belemmerd. Hij deed een oproep om schadeclaims in te dienen bij een letselschade advocaat.
Is het te verwachten dat de commissie Deetman niet onafhankelijk kan zijn? Een letselschade advocaat is dan mogelijk de beste oplossing voor een aantal mensen.
Kan een geldelijke vergoeding bijdragen aan de erkenning en vermindering van de pijn van de slachtoffers?
Misschien wel. Misschien is schadevergoeding een overtuigend teken van schuldbekentenis.
Ik zie echter nog belangen in deze zaak die dan niet behartigd worden, en waarvoor een werkelijk onafhankelijke commissie verantwoordelijkheid zou kunnen nemen.
Het eerste belang is herstel van het rechtsgevoel en van de rechtsorde.
Onderzoek, erkenning en beoordeling van de feiten in hun volle omvang is daarvoor nodig, en van de relatie van het gepleegde onrecht tot de kerkelijke overtuigingen, wetten en gebruiken. Hoe wordt ook nu nog omgegaan met mensen die totaal aan de kerk zijn uitgeleverd? Gebeurt het nog? Religiositeit heeft vaak een sterke relatie met het overwinnen van ernstig lijden. Het soort geloof dat de kerkelijke leiding juist nu weer belijdt is het geloof waarin het overwinnen van hevig lijden een centrale rol speelt. In dat kader is de oude cultuur van het toebrengen van lijden om nieuwe religieuzen te rekruteren, mogelijk springlevend maar niet meer zo zichtbaar aanwezig. Er zijn serieuze aanwijzingen dat het ondergedoken is in sektes waar de kerkelijke leiding banden mee heeft. Het kan vormen aannemen die minstens zo ernstig zijn als die waarvan velen nu getuigen. Het zou onbevredigend zijn als de erkenning en beoordeling van de feiten van toen geen consequenties heeft voor de feiten van nu.
Een ander belang dat hier speelt is de verantwoordelijkheid van de samenleving voor zijn burgers, ook als die uit hetpublieke leven onttrokken worden. Een onafhankelijke commissie zou ook daarvoor zeer wenselijk zijn. Laat de democratische rechtsstaat kerken ongemoeid die een eigen rechtspraak hebben die het berechten van misdrijven belemmert? Dat lijkt me ook een vraag voor een onafhankelijke commissie.
Een ook niet te verwaarlozen belang is dat van rechtvaardigheid jegens de geestelijkheid, voor zover zij dienstbaar zijn aan het verzorgen van een betekenisvolle missie in de wereld. Ik zou niet graag in mijn klacht zelf schade toebrengen aan waarden die even weerloos zijn als wij als eenzaam persoon waren. Ik ben niet kerkelijk, maar zie in een wereld die in gevaar is door de verregaande obsessie met individuele belangen, dat een eerlijke kerk van grote betekenis kan zijn. Maar dan moet zij wel overtuigen van openheid en integriteit.