Advies aan de commissie Lindenbergh

Op 11 mei vindt er overleg plaats tussen de commissie Lindenbergh en slachtoffers en vertegenwoordigers van lotgenoten contactgroepen.
Dhr. Lindenbergh heeft gevraagd om reacties en informatie ter voorbereiding van dat overleg.
Hieronder vindt u mijn bijdrage welke ik hem vandaag toegstuurd heb.
Ton Leerschool
Stichting Mannenhulpverlening na Seksueel Misbruik

Advies aan de commissie Lindenbergh

Inleiding
Hieronder volgen een aantal overwegingen m.b.t. genoegdoening en schadeloosstelling van slachtoffers van seksueel of ander misbruik door rooms-katholiek geestelijken welke ik u vraag mee te nemen in uw advies aan de Nederlandse Bisschoppenconferentie en Konferentie Nederlandse Religieuzen.

Bovendien vindt u een voorstel hoe een dergelijke schadeloosstelling ingericht zou kunnen worden om te komen tot genoegdoening en heling. Want heling van aangedane gezondheidsschade zou toch het uitgangspunt moeten zijn; kinderen zijn door geestelijken beschadigd en levens daardoor vernield met gevolgen, niet alleen voor de slachtoffers zelf maar ook hun ouders, partners, kinderen en andere direct betrokkenen.

Door toentertijd niet in te grijpen en daders te beschermen, feiten te verdraaien, te intimideren, te liegen en autoriteiten te bedriegen is de rooms-katholieke kerk verantwoordelijk geworden voor de daden van de bij haar aangestelde medewerkers die zich misdragen hebben.

Het is hoogste tijd voor de rooms-katholieke kerk tot inkeer te komen en de slachtoffers recht en hulp toe te doen komen waar zij al die jaren al recht op hadden. Hoe langer hiermee gewacht wordt, hoe meer zij beschadigd zal worden door de aanhoudende stroom van feiten en getuigenissen en hoe moeilijker het word om ‘geloof-waardig’ te blijven.

Genoegdoening
Voor zover uit de media te ontnemen is, heeft de commissie-Lindenbergh de opdracht gekregen juridische aspecten rondom genoegdoening aan slachtoffers van seksueel misbruik te onderzoeken. Dit wordt bevestigd door het, door de commissie ingestelde emailadres: genoegdoening@frg.eur.nl. Het woord ‘genoegdoening’ klinkt overal door.

In de Van Dale valt te lezen dat genoegdoening te maken heeft met herstel, voldoening, compensatie, eerherstel, wraak. Al deze definities zijn, in meer of mindere mate – afhankelijk van het individu, van toepassing als het gaat om de genoegdoening n.a.v. seksueel of ander kindermisbruik door rooms katholiek geestelijken.Voor sommigen is een gemeend excuus voldoende, voor een ander een volledige compensatie voor de geleden directe en indirecte schade ten gevolge van carrière breuk, gezondheids- en relatieproblemen en de daaruit voortvloeiende ziektekosten, ontbrekende oude dag regeling, alimentatiebetalingen, etc. etc.

“Ware genoegdoening betekent dat het gebeurde geen invloed meer heeft op de huidige situatie van het slachtoffer; zijn leven is zoals dat geweest zou zijn had het misdrijf niet plaatsgevonden.”

Hierbij zal dus in ieder individueel geval beoordeeld moeten worden of en wat de ‘klager’ overkomen is en welke impact dat op zijn of haar leven gehad heeft. Om te komen tot ware genoegdoening zal dat tóch moeten gebeuren; iemand om vergeving te vragen terwijl je je maar oppervlakkig verdiept in wat de impact van het misbruik op zijn of haar leven geweest is, zal nooit leiden tot ware genoegdoening. Of iemand een bedrag overmaken zonder te weten wat er schadeloos gesteld wordt, voor welke smart betaald wordt, leidt alleen tot een grotere frustratie van het slachtoffer: hij/zij voelt zich weer misbruikt!

Er moet genoég gedaan worden en dat kan alleen als je weet hoeveel er goed te maken is.
De kerk heeft dit tot nu toe, een enkele uitzondering daargelaten, verzuimd en hoe langer hier mee doorgegaan wordt hoe nadeliger voor de kerk. Zij wordt steeds meer gezien als ‘onmenselijk’ en onchristelijk’ en dat terwijl zij juist zou moeten opkomen voor de zwakkeren… Wat zij preekt is niet in overeenstemming met haar moreel en menselijk handelen!

In het geval van seksueel of ander kindermisbruik door rooms-katholiek geestelijken genoegdoening uitsluitend te beoordelen vanuit de juridische context doet afbreuk aan het spirituele aspect van dit specifieke misbruik.Tenslotte heeft het misbruik plaatsgevonden binnen de intieme vertrouwensrelatie van het kind en een (zelf uitgeroepen!) vertegenwoordiger van God. Het ontnemen van Geloof door corruptie van deze relatie betekent voor veel mensen een leven zonder grenzen of het ontbreken van de ‘bodem’ welke voor anderen zijn grondslag in het christelijke geloof heeft

Het zou de kerk eraan gelegen moeten zijn deze vertrouwensrelatie te herstellen; alle bewegingen van de kerk zijn echter van het slachtoffer vandaan en daardoor worden de slachtoffers en het aanzien van de kerk beschadigt.

Genoegdoening na seksueel of ander kindermisbruik zou altijd gericht moeten zijn op heling. Door het kind seksueel of op andere wijze te misbruiken is gezondheidsschade opgelopen. Schade welke een normale ontwikkeling en daardoor een normaal functioneren onmogelijk heeft gemaakt zal ‘geheeld’ moeten worden. Een schadeloosstelling zonder het uitgangspunt van heling zal niet leiden tot genoegdoening. Ons voorstel is dan ook op genoegdoening én heling gericht.

Schadeloosstelling
Een ander aspect dat voortdurend in relatie met commissie Lindenbergh genoemd wordt is ‘schadeloosstelling’ of financiële compensatie voor het aangedaan leed.

In het buitenland is het, onder druk van de daar bestaande wetgeving, herhaaldelijk gekomen tot ruimhartige financiële regelingen met slachtoffers. Dat zal de katholieke kerk in Nederland natuurlijk proberen te vermijden, onder aanwending van de burgerlijke wetgeving welke in ons land aanmerkelijk minder royaal is in dergelijke gevallen. (Diezelfde wetgeving die eerder weliswaar op geen enkele wijze de kerk ervan weerhouden heeft misdadigers in bescherming te nemen en over te plaatsen i.p.v. over te dragen aan de rechterlijke macht!)

De vraag is ook of een op zich zelf staande financiële regeling het gewenste effect zal hebben. Uit het buitenland blijkt dat niet het geval te zijn, omdat de slachtoffers toch met het gevoel van onrechtvaardigheid blijven zitten, omdat er geen recht is gedaan. Anders lijkt het erg op ‘aflaat’ van zonden en misdrijven horen nou eenmaal, zo leren wij al van jongs af aan, bij de rechtbank beoordeeld en indien gegrond bestraft te worden.

Ook dat recht is slachtoffers van misbruik door rooms-katholiek geestelijken ontnomen! Veel zaken zijn door de handelswijze van de kerkorganisatie nu verjaard en zo de katholieke kerk wérkelijk recht wil doen aan de slachtoffers, zal de regeling met de slachtoffers de gerechtelijke richtlijnen moeten overstijgen en ‘uit het hart’ moeten komen.

Het is niet de schuld van de slachtoffers dat er nu pas na zoveel jaren gekeken wordt naar wat er precies gebeurt is, of feiten daadwerkelijk hebben plaatsgevonden en wat de directe gevolgen daarvan zijn, voor de slachtoffers. Dat heeft de kerk aan zichzelf te danken en de slachtoffers dreigen nu weer het kind van de rekening te worden! Alleen zullen zij dat dit maal niet laten gebeuren, zij hebben het misbruik overleefd, zijn sterker geworden dan tevoren, hebben hun stem terug en zullen die ook laten horen.

“Dit probleem voor de kerk gaat niet meer vanzelf weg, zoals eerder in het recente verleden gebeurde!”

De kerkorganisatie moet zich op een persoonlijk niveau verdiepen, interesseren, voor wat de mensen overkomen is en kan, met volledig inzicht, hooguit in alle nederigheid vragen wat er voor de mensen gedaan kan worden om het aangedane leed goed te maken. In dit verband een systeem met een staffel van schade te hanteren is subjectief en doet, wederom, geen recht. Wie gaat bepalen dat een eenmalige anale penetratie minder erg of erger is als het leven onder de jarenlange dreiging voor mishandeling? Minder erg of erger voor wie? De gevolgen en dus de ernst van het misbruik zullen van het slachtoffer afhangen en dat zal de kerk onder ogen moeten zien!

Slecht begin, goed einde
Veel mensen hebben door wat hen in hun jeugd is overkomen, een slecht begin gemaakt.
Hun jeugd is hen ontnomen, zij hebben geen normale seksuele en sociale ontwikkeling doorgemaakt, hebben problemen met school en autoriteit gekregen, hebben met verslavingen te maken gekregen, hebben problemen in hun relaties en professioneel opgelopen.
Anders gezegd: zij hebben een slecht begin gemaakt!
Hun mogelijkheden zijn niet tot ontplooiing gekomen en daaruit hebben zij weer fysieke of psychische schade opgelopen. Hoe helend zou het zijn als de katholieke kerk dit eindelijk in zou zien en daar naar zou handelen!

Pensioen
Hoe helend zou het zijn als de katholieke kerk aan de slachtoffers de mogelijkheid van een ‘goed einde’ zouden aanbieden. Een warme deken, een comfortabele, onbezorgde, oude dag…

Door de boven beschreven gevolgen van het misbruik hebben veel mensen geen goed geregeld pensioen, doordat zij hun studies niet afgemaakt of carrière afgebroken hebben. Door hen de mogelijkheid van vervroegde pensionering en een ruimhartig pensioen aan te beiden kunnen zij er ook meer zijn voor hun partners en nabestaanden, want ook zij hebben jarenlang veel moeten ontberen.

Deze regeling zou door een verzekering ingericht moeten worden, waarbij de katholieke kerk de premies voor rekening neemt.Veel mensen hebben totaal geen vertrouwen meer in de kerk en op deze wijze zal er geen directe afhankelijkheid ontstaan.

Ziektekostenverzekering
Veel mensen leiden als gevolg van het misbruik aan psychische en fysieke klachten. Door de reorganisatie van de gezondheidszorg in Nederland betekent dat, dat een steeds groter deel van het besteedbaar inkomen van hun gezinnen aan de gezondheidszorg besteed moet worden. Ook dit zal niet alleen de slachtoffers, maar ook partners en nabestaande n ten goed komen.

Door de premies voor een goede zorgverzekering over te nemen, zal de kerk bijdragen tot een verhoogde levenskwaliteit: een goed einde. In nederigheid aangeboden zal deze aanpak de katholieke begrippen als barmhartigheid, compassie en christelijkheid weer inhoud geven en het aanzien en geloofwaardigheid van de kerk verhogen.

Conclusie
Eigenlijk is het zó eenvoudig voor de rooms-katholieke kerk om tot genoegdoening te komen voor de slachtoffers van seksueel misbruik, dat ik me afvraag waarom zij dit niet eerder opgepakt hebben.
Is dat arrogantie, wereldvreemdheid, machtswellust?
De kerk hoeft alleen maar aan de mensen te vragen of zij mogen helpen; dat zij begrijpen dat er vreselijk leed aangedaan is en dat ze dat goed willen maken. Dan komt de kerk weer náást de mensen te staan en niet erboven en toont ze de principes die ze preekt te ‘beleven’.

Had de katholieke kerk dit gedaan toen het misbruik gepleegd werd, of op z’n laatst, toen de misbruikverhalen naar buiten begonnen te komen zo’n 30jaar geleden, dan had zij heden veel meer aanzien genoten dan alleen van een voortdurend afnemende geloofsgemeenschap, was met recht ‘een levende kerk’ geworden of geweest.