Mijn opiniestuk verscheen in Trouw van donderdag 5 oktober 2107
Het gaat niet om hervonden herinneringen. Het is dat je ontdekt dat je leeft in een seksueel trauma.
Griet op de Beeck maakt pijnlijk duidelijk hoe de verwerking van seksueel misbruik verloopt. Zij maakt ons getuige van haar persoonlijk proces en toont hoe zij bij stukjes en beetjes bewust wordt van het seksueel misbruik uit haar jeugd. Dat is niet met een hervonden herinnering. Dat is door een langzame bewustwording en het onvermijdelijk onder ogen gaan zien dat het waar is. Dat zij leeft in een schokkende, seksuele ervaring die zich aan haar opdringt. Die vraagt om verwerking en afronding.
Als toeschouwers konden wij het zelfs eerder waarnemen dan zijzelf. In alles wat ze naar buiten bracht in interviews en in haar boeken voelde je het al aankomen. Het unheimische gevoel van dat er nog iets ontbrak.
Aan het eind van het verhaal is dat weer, onvermijdelijk, de geschade bodem van het bestaan: seksueel misbruik, verkrachting, geweldservaringen in de jeugd door mishandelende ouders of opvoeders. Zij vernielen het leven dat ze je geschonken hebben en je hebt een leven nodig om daarvan te herstellen.
Bij seksueel misbruik gaat het om de eerste seksuele ervaring van een kind met een volwassene.
Daarbij gaat in een enkele seconde de wereld op zijn kop. Er gebeurt in dat eerste moment teveel tegelijk. Er vindt een overval op je lichaam plaats, waarbij je het beheer over je eigen lichaam verliest. In die staat van onmacht wordt een imprint van de seksuele wensen van de dader gemaakt. Als kind wordt je het antwoord op de problemen van een getroubleerde volwassene die zijn/haar leven niet op orde heeft. De verwarring wordt compleet als je, ondanks gevoelens van walging, opgewonden bent geraakt en je je uitverkoren voelt.
Deze levensontwrichtende, schokkende, seksueel aantrekkelijke ervaring gaat op
slot doordat er geen mogelijkheden zijn om ervan te helen. Gevoelens van schuld en schaamte werken samen met de bezweringen van de dader om het geheim te bewaren.
Het slot moet ervan af en daarvoor moeten nogal wat horden genomen worden.
De buitenwereld is zo’n horde. Bij je coming-out kom je het collectieve NEE als eerste tegen.
Dat collectieve NEE ontmoette Griet op de Beeck direct de volgende dagen al door wetenschappers die met elkaar een media offensief begonnen. Zij hebben namelijk met onderzoek bewezen dat hervonden herinneringen onbetrouwbaar zijn en zelfs aangepraat kunnen worden door niet evidence-based werkende hulpverleners.
Ik vind deze reacties arrogant, ongepast en kwetsend voor Griet en voor haar hulpverleners. Het zou deze wetenschappers sieren als ze zich iets verder verdiepen in het verwerkingsproces van seksueel misbruik. Negentig procent van de slachtoffers weet namelijk nog heel goed dat er iets is gebeurt en ook met wie.
Het leven geeft je je seksuele trauma terug doordat je je eigen herhalende patronen begint te zien. Dan merk je dat in je lichaam een verhaal is opgeslagen dat ooit met alle zintuigen is vastgelegd. Het misbruik is herkenbaar in al je bewegingen en het is de dans van je leven geworden. Dat te beseffen en onder ogen te zien is heel erg pijnlijk. De daad en de dader hebben je leven bepaald.
We zijn op een moment in de geschiedenis gekomen waarop we met elkaar bewust worden dat seksueel misbruik overal voorkomt. In kinderdagverblijf, kerk, leger, sport, scouting en nog veel vaker in gezinnen.
Ik vind dat juist nu wetenschappers en autoriteiten moeten onderzoeken hoe we het collectieve NEE naar ja kunnen ombuigen. In plaats van in twijfel trekken juist de schade onderkennen en beschrijven. Modellen ontwikkelen hoe we met daders, slachtoffers en omstanders moeten omgaan.
Peter John Schouten
Traumaseksuoloog
Auteur van:
Traumaseksualiteit
mannen tussen slachtoffer- en daderschap
2016 Wetenschappelijke uitgeverij Eburon
De Australische regering heeft excuses aangeboden voor het seksueel misbruik van kinderen dat op grote schaal in het land heeft plaatsgevonden. Een onderzoekscommissie trok in december een beerput erover open: tienduizenden kinderen, veelal in de omgeving van de kerk, werden decennialang misbruikt.
Een vijf jaar durend onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen in Australië is afgerond. “Tienduizenden kinderen zijn misbruikt in verschillende instituten, we zullen het exacte aantal nooit weten”, is een van de conclusies van het eindrapport.