‘Hef geheimhouding over misbruik op’

Den Haag

Voor Wim Deetman zitten de onderzoeken naar seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk erop. Ruim zes jaar geleden begon hij op verzoek van die kerk met een onafhankelijk onderzoek naar het misbruik in de kerk. Anderhalf jaar later verschenen zijn schokkende conclusies: duizenden kinderen zijn tussen 1945 en 1985 misbruikt, bijna 1800 personen hadden zich met een klacht gemeld bij de commissie. De onderzoekscommissie bleef daarna in de gaten houden hoe de kerk de klachten afhandelde. In september 2012 verscheen een eerste monitorrapportage en dinsdag – bijna vier jaar later – maakte hij in een tweede en laatste rapportage de balans op.

driedubbele last

In een persoonlijke slotbeschouwing blikt Deetman terug op zijn werk in de afgelopen jaren. Hij bedankt de slachtoffers die de moed hadden om hun geschiedenis te delen. ‘Hun verhalen laten me niet meer los’, schrijft hij. ‘Wat ze hebben meegemaakt, zijn ervaringen die op elkaar gestapeld liggen als vaak een dubbele of zelfs driedubbele zware last. Toevertrouwd door hun ouders aan een omgeving waar ze eerst uiterst gekwetst werden en vervolgens niet geloofd, als ze over hun eigen, zo kwetsbare positie het vertrouwen van hun ouders vroegen. Vervolgens schaamte en stilzwijgen. Totdat de werkelijke omvang en aard van het seksueel misbruik en de inwerking van excessief geweld aan de orde kwamen.’ Volgens de cijfers van 1 juni hebben inmiddels ruim tweeduizend slachtoffers genoegdoening gekregen voor seksueel misbruik of excessief geweld. Deetman roept de kerk op hulp te blijven bieden en contact te blijven houden met al de slachtoffers die daartoe de behoefte gevoelen. Naast een persoonlijk woord kraakt Deetman in zijn slotmonitor nog een paar harde noten. De afgelopen periode deed zijn commissie onderzoek naar 354 bemiddeling- en schikkingsovereenkomsten die tot stand kwamen. De meeste blijken geheimhoudingsbepalingen te bevatten en dat is Deetman een doorn in het oog. Vanaf zijn allereerste onderzoeksrapport riep hij op tot transparantie en openbaarheid. Clausules voor geheimhouding passen daar niet bij en daarom roept hij de kerk op die ongedaan te maken. ‘Het slachtoffer moet van de geheimhoudingsverplichting – in welke bewoordingen die ook mag zijn gesteld – worden ontheven’, concludeert hij.

gefragmenteerd

Deetman heeft ook kritiek op een aantal ordes en congregaties. Die zijn zelfstandig en hoeven daarom niet de lijn van de bisschoppen te volgen. Terwijl de Rooms-Katholieke Kerk in het algemeen zich sterk bewust was van de noodzaak van genoegdoening en hulp, liet de opstelling van sommige congregaties en ordes volgens Deetman zeer te wensen over. Zo wilden de Broeders van Maastricht, de salesianen en de jezuïeten slechts gedeeltelijk meewerken aan zijn onderzoek. ‘Toen ik in maart 2010 begon, wist ik niet dat de Rooms-Katholieke Kerk zo gefragmenteerd was’, schrijft de protestantse Deetman in zijn slotbeschouwing. ‘Mijn klemmend advies om te blijven doen wat nodig is, betekent ook een dringende aansporing om dat gezamenlijk te doen.’

Deetman raadt ten slotte de Bisschoppenconferentie en de KNR (de koepel van ordes en congregaties) aan, de rapportage te delen met zusterorganisaties in andere landen en met ‘de hoogste leidinggevenden in het Vaticaan’.

Geplaatst in het Nederlands Dagblad: https://www.nd.nl/nieuws/geloof/hef-geheimhouding-over-misbruik-op.1835433.lynkx