Ook de partner lijdt door misbruik

Niet alleen het slachtoffer lijdt onder seksueel misbruik, ook zijn of haar partner. Dat zien therapeuten te weinig, betoogt psycholoog Brigitte van Birgelen.

De laatste maanden is er in de media steeds meer aandacht voor slachtoffers van seksueel misbruik. Dat is ook nodig, want de groep is groot en de gevolgen van seksueel misbruik zijn ernstig. Bijna de helft van de vrouwen die nu boven de zeventig zijn, heeft in haar leven een seksueel trauma opgelopen. De cijfers voor mannen liggen lager, maar duidelijk is dat ook deze groep groot is.
Dit betekent dat er veel mannen en wouwen zijn die een partner hebben die ooit misbruikt is. Die partners staan echter niet op de agenda, terwijl zij in het dagelijkse leven vaak enorm lijden onder de gevolgen van het misbruik dat hun geliefde is overkomen.

Driehoeksverhouding
Als een kind of jongere misbruikt wordt door een volwassene, ontstaat er een splitsing binnen dat kind. De dader dringt zijn of haar seksualiteit op aan het slachtoffer, dat vaak nog geen eigen seksualiteit heeft ontwikkeld.
Het gevolg daarvan is dat het kind als het ware de seksualiteit van de dader overneemt. Je zou kunnen zeggen dat je als partner van iemand die jong misbruikt is, in een driehoek- verhouding terechtkomt.
Je hebt een relatie met dat binnengedrongen deel van de dader en een relatie met het ‘eigen’ deel, dat onbevangen was tot het moment van het eerste misbruik. Het deel dat de dader vertegenwoordigt, is hard, dwingend en manipulerend. Het eigen deel, zwakker en op de achtergrond, is bang, maar ook speels en nieuws- gierig.
Een relatie met een slachtoffer van seksueel misbruik is moeilijk, omdat die gespletenheid in alles terugkomt. Het slachtoffer verlangt naar intimiteit, maar de dader in hem of haar stoot die af. Het slachtoffer wil het geheim delen, van het daderdeel mag dit niet. Het slachtoffer wil de eigen seksualiteit vormgeven, het daderdeel dringt dat van hem op.
Seksverslaafd
Misbruikte mannen zijn, vanwege dat daderdeel, vaak seksueel overactief of seksverslaafd. Misbruikte mannen gaan vaak vreemd, experimenteren met allerlei vormen van seks en zijn dikwijls verslaafd aan porno..
Misbruikte wouwen zijn vaak frigide: ze verwerpen die opgedrongen seksualiteit, maar hebben geen kans gekregen een eigen seksualiteit te ontwikkelen, dus hebben eigenlijk geen seksualiteit. Voor partners betekent dit dat ze in hun relatie nooit weten waar ze aan toe zijn: heb ik te maken met mijn lief of heb ik te maken met de dader? Ernstige relatieproblemen zijn het gevolg. Er is sprake van ontrouw, jaloezie, twijfel, argwaan, pijn en verdriet.
Therapie
Wat partners willen is die problemen oplossen. Zij gaan samen in relatietherapie, waarin zij hopen handvatten te krijgen om hun partner te helpen. Of ze gaan zelf in therapie met hetzelfde doel: help mij mijn partner te helpen. Maar er zijn nauwelijks (relatie)therapeuten die snappen dat er sprake is van een driehoeksverhouding! In behalve dat therapeuten niet snappen dat ze moeten dealen met die dader, zien ze partners meestal niet als cliënten, omdat ze, ogenschijnlijk, geen eigen diagnose en hulpvraag hebben.
En om het nog erger te maken vinden veel therapeuten het moeilijk en onsmakelijk om met hun cliënten te praten over afwijkende seks. Ze praten liever over koetjes en kalfjes. Geen wonder dat partners snel afknappen in therapie en denken: ik zal dan wel zo gek zijn dat ik niet geholpen kan worden.

Gaat er nu eindelijk eens iemand zorgen dat ook de partners ergens terecht kunnen?

Ingezonden bericht in TROUW donderdag 9 april 2015